گزارش ملی انکشاف بشری افغانستان سال ۲۰۲۰ میلادی

پیشگفتار

با وجود چالش های عظیمی در راستای انکشاف و ادامۀ درگیری های طولانی مدت، افغانستان از سال 2002 بعد از سرنگونی رژیم طالبان، پیشرفت های زیادی داشته است. این کشور با حمایت جامعه جهانی، یکی از دموکراتیک ترین قانون اساسی در سطح منطقه را به تصویب رسانده، نهادهای دولتی و پروژه های بزرگ زیربنایی را رویدست گرفته و چندین انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی را موفقانه برگزار کرده است. با این حال، این پیشرفت ها به این معنا نیست که مشکلات سراسر حل شده است؛ این کشور هنوز هم با چالش های اساسی روبرو است. وضعیت امنیتی روبه وخامت گذاشته و نهادهای ضعیف و فساد مانع اصلی انکشاف کشور بوده است. اکثریت مردم أفغانستان هنوز هم در فقر زنده گی می کنند و کشور در شاخص انکشاف بشری در پایین ترین رده قرار دارد. چشم انداز زنده گی بهتر برای اکثر افغان ها در آیندۀ نزدیک، کمرنگ است. عقب نشینی تمویل کننده گان از این کشور نیز در حال شکل گیری است؛ زیرا مناطق بحرانی دیگر در جهان، توجه جهانیان را به خود جلب کرده است.

در مواجهه با چنین کاهش کمک های بین المللی، امید زیادی برای پیشبرد انکشاف اقتصادی افغانستان از طریق بهره برداری از ثروت های گستردۀ منابع طبیعی این کشور وجود دارد. انکشاف ذخایر معدنی، میدان های نفتی و گازی می تواند، بودجۀ این کشور را در راستای انکشاف بشری، فراهم سازد. با این حال، تجربیات بسیاری از کشورهای غنی از منابع طبیعی، حتی در بهترین شرایط، نشان می دهد که «بای منابع » می تواند اقتصاد یک کشور را تحت تأثیر قرار دهد، نهادهای سیاسی و حکومتداری آن را به خطر رو به رو سازد و موجود تشدید درگیری های از قبل موجود، گردد.

در این گزارش چگونگی استفاده از صنعت استخراجی در راستای پیشبرد انکشاف بشری در افغانستان، مورد بررسی قرار گرفته است.

این گزارش، براساس كارهای ساحوی و تحقيقات گسترده، در مورد وضع موجود صنعت استخراجی افغانستان، چگونگي تاثير گذاری آن بر انکشاف بشری و چگونگي توانايی آن برای اشتغال و فرصت های سرمايه گذاری و درآمدهای مالی، معلومات و آگاهی های قابل توجهی را فراهم می كند. این گزارش، همچنین راه هایی را ارائه می کند که دولت، مردم و سایر ذینفعان در أفغانستان با هم یکجا کار کرده، صلح را تامین نمایند، حکومتداری را بهبود بخشیده و از این طریق، از منابع طبیعی افغانستان برای بهبود زنده گی مردم استفاده کنند.

در حال حاضر، در افغانستان به بهبود حکومتداری، مبارزه با فساد و پایان بخشیدن به استخراج و تجارت غیرقانونی مواد معدنی، نیاز فوری و اشد دیده می شود. پروژه های کلان معدنی، نفتی و گازی می توانند برای تمویل کارهای انکشافی مؤثر باشند، اما برای دستیابی سهم خود از این پروژه ها و استفادۀ موثر از آنها جهت انکشاف بشری، به ثبات و ظرفیت دولت نیاز است. این گزارش به یک نکته مثبت ختم می شود - که با گذشت زمان صنعت استخراجی می تواند اقتصاد را رو به جلو ببرد، فرصت های کاری را فراهم سازد، عاید را افزایش دهد، منافع جوامع محلی را تامین و رشد اقتصادی را تقویت بخشد، اما در این راستا به تاش ها و کارهای زیادی نیز نیاز دیده می شود، تا افغانستان بتواند از گنجینۀ ثروت معدنی خود به گونۀ موثر استفاده نماید.