ملګری ملتونه په افغانستان کښی

تلپاتې پرمختیايي اهداف د فقر د پای ته رسولو، د ځمکې د چاپیریال او اقلیم د ساتلو لپاره د عمل کولو یوه نړیواله غوښتنه او ډاډ ترلاسه کول دي چې خلک هرچیرې کولی شي له سولې او هوساینې څخه خوند واخلي. دا هغه اهداف دي چې ملګري ملتونه په افغانستان کې کار پرې کوي:

نور زده کړئ

خبرنامه

15 July 2024

IsDB and FAO Join Hands to Rehabilitate Irrigation Systems and Improve Rural Livelihoods in Eastern Afghanistan

Jeddah/Rome. - A targeted grant from the Afghanistan Humanitarian Trust Fund (AHTF) will provide key support to communities in eastern Afghanistan, through the Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), improving food security by rehabilitating climate-resilient irrigation structures to boost wheat production and establish fisheries.The USD 3 million contribution is provided by the Saudi Fund for Development through the AHTF, which is established by the Organization of Islamic Cooperation and managed by the Islamic Development Bank, to support the people of Afghanistan.The amount, mostly spent on hard infrastructure, will be matched by FAO, making a total of USD 6.18 million available over the next two years for emergency and resilience activities in the eastern provinces of Laghman and Kunar. The matching funding by FAO will be used to stock and operate the fisheries, and to distribute wheat seeds and other crucial inputs, besides providing training.A main focus of the project is to restore three historical water canals in Eastern Afghanistan that date back to the last century and have presently lost much of their effectiveness.The project will rehabilitate 21km of canals in Nahr-e Karim, in Qarghayee district of Laghman, an area which provides many of the vegetables consumed in Kabul, as well as the Upper and Lower Sarkano canals in Kunar province, together about 18km.The canals were dug last century with pickaxes and shovels. Increasingly frequent flash floods have caused sedimentation and damage to canal intake, canal banks and side structures (canal outlets, cross-drainage structures etc.).Both canal systems currently service hundreds of hectares less than they were designed to and are susceptible to rapid further deterioration. Given the effects of climate change (longer dry and hot periods alternating with flash floods) it is urgent to rehabilitate these irrigation systems in densely populated areas.Funded by the IsDB-managed AHTF, these activities build both on FAO’s technical expertise in the field of Water Resources and Irrigation (WRI), and on FAO’s large-scale program to provide emergency relief to Afghan farmers.This timely funding by AHTF through the Islamic Development Bank and contributed by SFD will support communities in two of eastern Afghanistan’s key agricultural production areas. This support will not only address the populations’ immediate food security needs, but also take a holistic approach to solving the water problems which affect the area, laying the groundwork for more durable solutions and lasting improvements for food security and nutrition.With the help of local construction companies working under the supervision of FAO’s engineers, FAO will repair the canals to ensure irrigation to over 2 100 ha, benefiting around 10 500 households, at least 70 000 people.Of this group, 8 000 households will be directly supported with a wheat cultivation package, allowing them to grow enough wheat during at least three years to meet their family’s annual wheat requirements. Working in close collaboration with local communities, eight locations will be selected to establish fish farms. When operational, each fish farm is expected to produce 1.5 metric tons of fish per year, which at current prices is worth USD 6,000 – 7,000 on the market. The salary of a teacher, in comparison, is about USD 150 per month. Fish consumption will also improve nutrition within target communities.FAO engineers, hydrologists and technical specialists bring decades of experience in improving the collection and distribution of surface waters, critical skills in a drought-prone region such as Afghanistan.The project will draw on locally tested solutions, such as those pioneered by Dr. Tetsu Nakamura in Nangarhar, who brought 25 000 ha of land under cultivation by adapting old Japanese irrigation techniques to the culture and geography of the Eastern Region. FAO’s emergency relief program has reached 16 million people since it began in 2021, about half of Afghanistan’s rural population. It is designed to make farmers and rural communities self-sufficient, transitioning out of emergency assistance towards sustainable development by providing inputs and training. The improvements in Afghan food security have been noticeable: while 55% of the Afghan population was deemed to be in acute or emergency food insecurity in late 2021, by May 2024 that percentage had halved to 27% - despite the ongoing drought and economic crisis caused by the withdrawal of the international community after the Taliban takeover in August 2021.

نور ولولئ

1 of 5

خپرونه

18 April 2024

2023 UN Afghanistan Annual Results Report

The year 2023 has been one of tremendous challenges but also one of resilience and determination. In the face of adversity and multiple concurrent shocks, the people of Afghanistan have demonstrated remarkable courage and strength. This annual report serves as a testament to our ongoing commitment to the people of Afghanistan and our unwavering support for their journey towards peace, stability, and prosperity. It also reflects the tireless efforts of the United Nations and its partners to address the complex and multifaceted challenges facing the country. Due to the international assistance community’s concerted efforts, levels of support to Afghanistan remained significant. With our partners, we remained engaged despite unprecedented impediments that have shaken our core values and beliefs. In 2023, we continued to grapple with the challenges of upholding our core principles and values and simultaneously delivering on the imperative to assist people in need. The tremendous efforts and tenacity of all partners involved have shown the incredible creativity and perseverance of assistance partners who were determined not to leave the Afghan people alone. I am proud to be a representative of this extraordinary community. Afghans now mention access to food as their most pressing need. Unable to pay for or produce basic sustenance, millions face hunger and malnutrition. In 2024, an estimated 15.8 million people will experience crisis and emergency levels of food insecurity. The majority of the population is unable to procure basic needs such as healthcare, food, livelihoods, and housing. A Gallup poll found that 95 per cent of the population consider themselves to be suffering. Average life expectancy has been falling for the past five years. The Herat earthquakes and unprecedented large-scale returns from neighbouring countries have shown the disruptive impact of recurrent shocks and underscored the need for sustained international engagement and support. As we embark on the next chapter, in 2024, it is imperative that we remain steadfast in our commitment to the principles of human rights, gender equality, and women’s empowerment. We will continue to include women as key partners in our work, to provide assistance “by women, for women”, and to tirelessly work for equal access to education in line with the demands we hear from Afghans in all areas of the country. I would like to express my gratitude to the United Nations agencies, our partners from the International Financial Institutions such as the World Bank, the Asian Development Bank (ADB), the Islamic Development Bank (IsDB), bilateral and multilateral donors and assistance partners, non-governmental organizations, and all those who continue to support the people of Afghanistan. I further express my deep gratitude to our Afghan partners, especially the Afghan women, who remind us daily of our responsibility to assist and empower them as they lead the course for a better future for themselves and their children. Your dedication and perseverance inspire us all. Indrika Ratwatte Deputy Special Representative of the Secretary-General, Resident and Humanitarian Coordinator

نور ولولئ

1 of 5

خپرونه

21 February 2024

Herat Earthquakes 2023 Post-Disaster Needs Assessment

The United Nations – together with the World Bank, the European Union, and the Asian Development Bank - has released a comprehensive Post-Disaster Needs Assessment (PDNA) report for Afghanistan's Herat Province, hit by devastating earthquakes in October 2023. The report highlights the scale of the disaster: direct physical damage up to US$ 217 million and losses reaching US$ 78.9 million. The assessment underscores an urgent need for US$ 402.9 million to support the critical recovery and reconstruction efforts in the province. Besides assessing damage, losses, and recovery and reconstruction needs, the assessment evaluates broader macro-economic and human impacts and proposes principles for a comprehensive recovery and reconstruction framework. It cautions about persistent widespread poverty, slow economic recovery, job scarcity, banking sector instability, adverse impact on mental health and wellbeing, and climate vulnerability, exacerbating Afghanistan's ongoing economic challenges. The PDNA emphasizes the critical need to transition from immediate humanitarian aid to long-term recovery. Recovery strategies should prioritize building community resilience, service restoration, earthquake-safe housing, livelihoods options, social protection, and access to basic services, especially for the most affected families. The PDNA supports principles of building back better, emphasising women's empowerment and reducing disaster risks and enhancing climate resilience. This first-of-its-kind, multi-partner joint assessment since August 2021 showcases an international resolve to address the needs of disaster-affected communities and support their recovery. The assessment – launched in October 2023 – relied on field data, publicly available information, and remote sensing analytics.

نور ولولئ

1 of 5

خپرونه

02 July 2023

United Nations Strategic Framework for Afghanistan

The past several years have been extremely challenging for the people of Afghanistan. Already suffering from decades of conflict and instability, Afghanistan’s human rights, governance, humanitarian, and development situations deteriorated sharply after the Taliban takeover in August 2021. This transition impacted not only the political and security situations but also had particularly severe implications for human rights, gender equality, and women’s empowerment. The country’s economy contracted by about 30 per cent between 2020 and 2022. With 24.4 million people in need of humanitarian assistance and more than 9 in 10 living in poverty, the country is in the midst of a crisis on an unprecedented scale. The United Nations and its partners recognize that humanitarian aid alone will not be enough to sustainably address the large-scale and increasing human suffering of the Afghan people in the medium and long term. As such, humanitarian efforts should be complemented and reinforced with interventions addressing basic human needs that aim to reduce the humanitarian caseload over time and support Afghans, particularly women, girls, and other vulnerable groups, to a) build resilience to shocks, b) sustain livelihoods, c) protect human rights and fundamental freedoms, d) strengthen social cohesion and build social capital, and e) preserve hard-won development gains achieved over the past two decades, including with regard to service delivery. This approach is also important for the identification and achievement of durable solutions to displacement caused by conflict, climate change, and sudden onset natural disasters. In close consultations with our Member States, partners, and stakeholders, the United Nations Country Team (UNCT) has identified three complementary and mutually reinforcing joint priorities as it supports the basic human needs of the Afghan people. Priority 1: Sustained Essential Services Priority 2: Economic Opportunities and Resilient Livelihoods Priority 3: Social Cohesion, Inclusion, Gender Equality, Human Rights, and Rule of Law With the Humanitarian Country Team, the UNCT has also agreed on two collective outcomes: to 1) reduce food insecurity and 2) reduce maternal and child mortality rates. Partners across the humanitarian-development-peace nexus have agreed to work together toward these outcomes. The United Nations Strategic Framework for Afghanistan articulates the UN’s approach to addressing basic human needs in Afghanistan. Anchored in the principle of leaving no one behind, the UN Strategic Framework prioritizes the needs and rights of those most vulnerable and marginalized, including women and girls, children and youth, internally displaced persons, returnees, refugees, ethnic and religious minorities, geographically isolated communities, sexual and gender minorities, the Kuchi community, persons with disabilities, human rights defenders, people who use drugs, and people living with and affected by HIV. This Strategic Framework is an offer of assistance to the people of Afghanistan. Whether the UN can implement this framework depends in part on external factors, most notably on actions by the de facto authorities and on donor support. The UN expects to be deeply engaged in maintaining and expanding the access and operational space necessary for implementation.

نور ولولئ

1 of 5

کیسه

27 July 2025

افغانستان کې د زیړي د پاملرنې پر وړاندې د خنډونو له منځه وړل

تور زیړی د واکسین له لارې د مخنیوی وړ دی، او اوس د تور او سپین زیړي یا هیپاټایټس بي او سي ډولونو لپاره ډېر مؤثر او ارزانه درمل په عامه یا جنریک بڼه کې شتون لري. خو د روغتیا نړیوال سازمان د راپورونو له مخې د تور او سپین زیړي ویروسونو له امله رامنځته کیدونکې مړینه د ساري ناروغیو سره تړلی یوازینی ډول دی چې د نړۍ په کچه مخ په زیاتېدو ده. د روغتیا نړیوال سازمان د دې ناروغیو د له منځه وړلو لپاره نړیوال هدفونه ټاکلي دي. خو په افغانستان کې، چیرې چې د کلونو بې ثباتۍ روغتیايي نظام سخت زیانمن کړی، هیپاټایټس بي او سي ډېر وخت د خلکو له سترګو پټ پاتې کېږي. دا ناروغۍ په پیل کې تل ښکاره نښې نه لري، یعنې ډېر خلک پرته له دې چې خبر وي کلونه له دې ناروغیو سره ژوند کوي. کله چې خبر شي بیا ډېر ناوخته وي.د پکتیا ولایت د ګردېز ولسوالۍ د ۵۲ کلنې بي بي مریم سره همداسې شوي. هغې فکر کاوه چې د بدن تلپاتې ستړیا او د نس درد یې یوازې د روحي فشار له امله دی. "زه هېڅکله نه پوهېدم چې دا به یوه جدي ناروغي وي،" نوموړې د کابل په انتاني روغتون کې د بستر پر وخت وویل. "زه نه پوهېدم چې تور زیړی څه شی دی."
په یاد روغتون کې د معایناتو او درملنې وړیا خدمتونو د بي بي مریم ژوند وژغوره. هغې وویل: "هغوی له ما سره ډېر مهربانه چلند وکړ او هر څه یې راته تشریح کړل. اوس ښه یم."له بده مرغه، د ناسمو باورونو او عامه پوهاوي د کمښت له امله، ډېر خلک تر هغې معاینات نه کوي تر څو ناروغي خطرناک پړاو ته ورسیږي. دا وضعیت ښيي چې د عامه پوهاوي لوړول، پروخت تشخیص، او فعاله روغتیایي پاملرنه څومره اړینه ده څو زیړی په مؤثره توګه کنټرول شي.د افغانستان د ایډز، جنسي ناروغیو او هیپاټایټس د کنټرول ملي پروګرام د معلوماتو له مخې، یوازې د ۲۰۲۵ کال په لومړیو دریو میاشتو کې، ۹۳۶,۲۴۷ کسانو د هېواد په کچه د هیپاټایټس بي او سي لپاره معاینه کړې ده.له ۲۰۲۳ څخه د ۲۰۲۵ تر لومړۍ ربعې پورې، ۶۷,۲۳۰ کسان د هیپاټایټس بي لپاره مثبت معاینه شوي، چې ۳۷,۶۰۴ نارینه او ۲۹,۶۲۶ ښځې پکې شاملې دي. همداراز، د هیپاټایټس سي ۲۷,۹۳۷ مثبتې پېښې ثبت شوي، چې ۱۴,۲۷۶ یې نارینه او ۱۳,۶۶۱ یې ښځې دي.ډاکټر سید عادل نیرو مند، چې په انتاني روغتون کې متخصص دی، وایي: "هیپاټایټس یوه وژونکې او ډېره ساري ناروغي ده چې اکثره له پامه غورځول کېږي." هغه زیاتوي: "ډېری خلک تر هغه مهاله مرسته نه غواړي، چې ډېر ناوخته وي."د افغانستان د ایډز، جنسي ناروغیو او هیپاټایټس د کنټرول ملي پروګرام دا حالت بدلول پیل کړي. د روغتیا نړیوال سازمان او نورو شریکانو په ملاتړ، نوموړي پروګرام د معایناتو خدمات پراخه کړي، روغتیایي پاملرنه یې ښه کړې، روغتیايي کارکوونکي یې د نوې لارښوونې له مخې روزلي او نویو مؤثرو درملو ته یې د خلکو لاسرسی زیات کړی دی.د یاد پروګرام مشر، ډاکټر عبد الرحمن شیریندل وايي: "هر کال تر پخوا زیاتې پېښې لیدل کیږي. مونږ د ډېرو سختو شرایطو سره سره مهم پرمختګونه کړي، خو که غواړو دا پرمختګونه دوام پیدا کړي او هیپاټایټس افغانستان کې له منځه یوسو، دوامداره ملاتړ ډیر اړین دی."په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازماناستازی ډاکټر اډوېن سنیزا سالوادور وایي: "په افغانستان کې ډېر انسانان د هیپاټایټس له امله خپل ژوند له لاسه ورکوي، لدې امله نه چې دا ناروغي درمل کېدلی نشي، بلکې ځکه چې اکثر ناوخته تشخیص کېږي. مونږ له ملي روغتیايي ټیمونو سره نږدې کار کوو څو وختي تشخیص او درملنه ټولو ته، په ځانګړي ډول هغو ته چې ډېره اړتیا لري، لا اسانه کړو. خو دا کار مونږ یواځې نشو کولای. مونږ له ټولو شریکانو غواړو چې د افغانانو تر څنګ ودرېږي تر څو دا خنډونه مات کړو، او هېڅوک د داسې ناروغۍ له امله ونه مري چې مونږ یې درملنه کولی شو."د بي بي مریم کیسه یوازې یوه بېلګه ده. دا ښيي چې د معاینې او درملنې خدماتو ته لاسرسی څومره مهم او ژوند ژغورونکی دی. که نړیوال ملاتړ دوام ونکړي، نو د نورو خلکو – په ځانګړي ډول ښځو او ماشومانو – ژوند له لاسه تلی شي.راځئ چوپتیا ماته کړو. راځئ خنډونه لرې کړو. راځئ یوځای د هیپاټایټس مخه ونیسو. د نورو معلوماتو لپاره اړیکه:
ډاکټر ملیار کریمزی
د HIV درملنې آمر
د افغانستان د ایډز، جنسي ناروغیو او هیپاټایټس د کنټرول ملي پروګرام
m_kareemzai@yahoo.comمحمد مدثر اسلامي
د اړیکو او پوهاوي آمر
د روغتیا نړیوال سازمان – افغانستان
islamim@who.int

نور ولولئ

1 of 5

کیسه

19 May 2025

د روغتیا نړیوال سازمان او شریکان یې په تورخم کې راستنیدونکو ته حیاتي روغتیایي خدمات وړاندې کوي

کابل، افغانستان-- د ګاونډیو هیوادونو څخه د راستنیدونکو افغانانو دوامداره راتګ په هیواد کې د عامې روغتیا موجوده ستونزې نورې هم زیاتې کړي، په داسې حال کې چې هیواد د نفوس پراخه بې ځایه کیدلو، وچکالي، د خوړو ناامني، د ناروغیو خپریدلو، او د COVID-19 وبا دوامداره اغیزو په ګډون د ننګونو له پیچلې لړۍ سره مخ دي. په اپریل میاشت کې له ۱۰۰ زره څخه ډیر افغانان له پاکستان څخه بیرته راستنیدو ته اړ شوي، چې ډیری یې ښځې او ماشومان دي.د راستنیدونکو په بیړنیو اړتیاوو کې اوبه، خواړه، طبي ملاتړ او د سرپناه خدمات شامل دي. ډیری راستنیدونکي د روغتیا او رواني ستونزو پراخه لړۍ تجربه کوي، د بیلګې په توګه شدید تنفسي انتانات، حاد اسهالات، خوارځواکي، د پوستکي ناروغۍ، صدمه، او د رواني روغتیا ستونزې.د روغتیا نړیوال سازمان او همکاران یې د تورخم په صفري نقطه کې راستنیدونکو ته حیاتي روغتیایی خدمات وړاندې کوي. یاد سازمان د تورخم د ۲۰ بستریز ایمرجنسي روغتون ملاتړ کوي، همداراز یې په تورخم کې درې ګرځنده روغتیايي ټیمونه (MHTs) چې راستنیدونکو ته ۲۴ ساعته روغتیایي خدمتونه وړاندې کوي، د څارنې دوه ټیمونه (SST) او په صفري نقطه کې دوه د معاینې (سکرینینګ) ټیمونه یې ګمارلي دي. سربیره پردې، ۷۲ واکسیناتوران، چې ۱۴ یې ښځینه دي، په صفري نقطې کې او ۱۰ ښځینه واکسیناتوران د تورخم د راستنیدونکو کمپ ته د پولیو واکسین ورکولو لپاره ګمارل شوي دي. ډاکټر هجرت الله مهمند ، د ۲۰ بستریز روغتون رییس وویل "په تورخم کې ۲۰ بستریز ایمرجنسي روغتون یو پرمختللی روغتیايي مرکز دی چې په بشپړ ډول سمبال عملیاتي خونه لري او راستنیدونکو لپاره د ټروما، بیړني، او د مور او ماشوم خدمات چمتو کوي."د اپریل په میاشت کې، په ټولیزه توګه ۵،۶۱۷ ناروغانو په یاد روغتون کې روغتیایي خدمتونه ترلاسه کړي، چې نږدې ۵،۵۰۰ هغو یې وړیا درمل ترلاسه کړي. په روغتیايي مرکز کې له ۴،۳۰۰ څخه زیاتو کسانو روغتیايي زده کړې هم ترلاسه کړې.احمد ضیا، چې له پاکستان څخه راستون شوی او د تورخم ایمرجنسي روغتون ته تللی و، وویل "زما امیندوارې میرمنې د تورخم دروازې څخه د تیریدو پرمهال سخت درد احساس کړ، نو موږ هغه ایمرجنسي روغتون ته یوړله. هغې ته د متخصصو ډاکټرانو لخوا بیړني خدمات وړاندې شول او د هغې روغتیايي حالت ښه شو."نوموړي زیاته کړه، "که چیرې د روغتون خدمات نه وای، نو موږ به هغه او د هغې ماشوم له لاسه ورکړی وای. ما په هغه وخت کې بل ځای نه درلود، مګر روغتون زما کورنۍ وژغورله. زه د روغتون له کارکوونکو څخه ډیره مننه کوم."پروخت ملاتړ او د ژوند ژغورونکو روغتیایي خدماتو چمتو کولو څخه پرته به دا راستنیدونکي د ناروغیو له خپریدو، اړینې بیړنۍ پاملرنې او رواني روغتیا ملاتړ ته د لاسرسي نشتوالی په ګډون د مخ په زیاتیدونکو خطرونو سره مخ شي.د روغتیا نړیوال سازمان د افغانستان د روغتیا بیړنیو حالاتو د پروګرام ټیم مشر ډاکټر جمشید تنولي وویل: "شته سرچینو څخه په استفادې، د روغتیا نړیوال سازمان د راستنیدونکو لپاره په صفري نقطو او همدارنګه د بیرته راستنیدو په سیمو کې د اړتیا وړ روغتیایي خدماتو چمتو کولو ته لومړیتوب ورکوي، ترڅو د لوی روغتیایي کړکیچ خطرونه کم کړي او د ټولنې روغتیا، په ځانګړې توګه د ښځو او ماشومانو روغتیا خوندي کړي."هغه زیاته کړه: "د اړینو روغتیایي خدماتو او طبي اکمالاتو ساتلو لپاره، په ځانګړي ډول د ټراما او د زیږون روغتیايي کڅوړو او په مهمو سرحدي نقطو او د بیرته راستنیدو په سیمو کې د ناروغیو څارنې او د وبا د غبرګون ظرفیت پیاوړی کولو په موخه اضافي تمویل ته خورا اړتیا ده."

نور ولولئ

1 of 5

کیسه

19 May 2025

افغانستان:په اسلام کلا کې راستنیدونکو لپاره اړینو بیړنیو خدماتو ته لاسرسی ډاډمن کول

کابل، افغانستان: د اپریل له لومړۍ نیټې څخه تر ۳۰مې پورې، له ۲۵۰ زره څخه ډیر افغانان له پاکستان او ایران څخه هیواد ته راستانه شوي، چې شاوخوا ۱۰۷زره یې په جبري توګه رایستل شوي دي. د افغانستان سره په دواړو لویو پولو کې یو کړکیچ روان دی. افغانستان ته راستنیدونکي وګړي پداسې حال کې راستنیږي چې ستړي، ویریدلي او صدمه لیدلي دي، او په یو داسې هیواد کې له نامعلوم راتلونکي سره مخ دي چیرې چې ۲۲.۹ میلیونه خلک د خپلو لومړنیو اړتیاوو د پوره کولو لپاره په بشري مرستو تکیه کوي. د بې وزلۍ او خوراکي ناخوندیتوب د لوړې کچې او د سرپناه نشتوالي سربیره، دا راستنیدونکي له بیلابیلو روغتیایی ستونزو سره لاس او ګریوان دي.صدمه یا ټراما، خوارځواکي، ساري ناروغۍ لکه شدید اسهالات، حاد تنفسي انتانات او همدارنګه د رواني روغتیا ستونزې، هغه روغتیايي موارد دي چې د راستنیدونکو ترمنځ ډیرې راپور شوې دي.د روغتیا نړیوال سازمان ایران سره په پوله د اسلام کلا په صفري نقطه کې د نورو بشري شریکانو سره یوځای راستنیدونکو ته حیاتي روغتیایی پاملرنه چمتو کوي. په اپریل میاشت کې، نږدې ۴،۵۰۰ کسانو د روغتیا نړیوال سازمان له لوري ملاتړ کیدونکي صحي مرکز کې خارج بستر روغتیايي مشورې ترلاسه کړې، چې شاوخوا ۱،۴۰۰ هغو یې وړیا درمل ترلاسه کړل. همداراز شاوخوا ۲۶ زره کسانو ته روغتیایی زده کړې هم ورکړل شوې.سربیره پردې، په اسلام کلا کې د روغتیا نړیوال سازمان په ملاتړ د څارنې ټیم (SST) په اپریل په میاشت کې شاوخوا ۱۰۵ زره کسان (بیرته راستنیدونکي او عادي مسافر) معاینه کړي. د څارنې ټیم له لوري په معایناتو (سکرینینګ) کې د تودوخې معاینه، د ساري ناروغیو نښې نښانې پیژندل او د شکمنو COVID-19 او نورو ساري ناروغیو قضیو راجع کول شامل دي. د دې ترڅنګ شپږ نارینه او ښځینه واکسیناتوران د اسلام کلا په صفري نقطه کې ګمارل شوي ترڅو راستنیدونکو ته د پولیو واکسین خدمات وړاندې کړي. په اسلام کلا کې د روغتیا نړیوال سازمان لخوا د ملاتړ شوي صحي مرکز مشر ډاکټر نور احمد محمدي وايي: "زموږ د ټیم غړي د هغو ناروغانو درملنه کوي چې کوچني صدمات یې لیدلي او ناروغانو ته خارج بستر صحي مشورې وړاندې کوي. ددې ترڅنګ بیرته راستنیدونکو ته روغتیايي زده کړې چمتو کوي." نوموړی زیاتوي چې، "په منځني ډول، هره ورځ شاوخوا ۲۰۰ خلک زموږ کلینیک ته راځي، اړین روغتیایي خدمات او درمل ترلاسه کوي. "دا مرکز د هغو راستنیدونکو لپاره د اړیکې لومړۍ نقطه ده چې بیړنۍ روغتیايي ستونزې لري او د اړینو بیړنیو خدماتو چمتو کول ډاډمن کوي.د یادو خدمتونو په اړه له ایران څخه راستنیدونکی یو تن محمد رضا وايي: "زه ډیر سرګردانه او تږی وم. نږدې په لاره کې بې هوښه شوی وم. زما ملګرو سمدلاسه زه د استقبال مرکز کې کلینیک ته بوتلم. ډاکټرانو زما د وینې فشار معاینه کړ او ډاډ یې راکړ چې هرڅه به سم شي. دوی د وینې ځینې معاینات وکړل او ما ته یې درمل راکړل."هغه زیاته کړه: "کارمندانو ډیر ښه چلن درلود او زما هرکلی یې وکړ. زه د دوی او هغو کسانو څخه ډیره مننه کوم چې د دې مرکز ملاتړ یې کړی."افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان استازی او د ماموریت مشر ډاکټر اډوین سینیزا سلواډور وايي راستنیدونکو ته د صحي خدمتونو د وړاندې کولو په موخه پروخت مرستې اړینې دي. ډاکټر سلواډور پدې اړه وايي: "له پروخت مرستې پرته، په ځانګړي توګه په راتلونکو میاشتو کې د راستنیدونکو په راتګ کې ممکن زیاتوالي ته په پام سره‎، د دې ژوند ژغورونکو خدماتو دوام له خطر سره مخ دی.""د تمویل د سخت کمښت په لړ کې، اضافي نړیوالې مرستې ته اړتیا ده ترڅو د میرمنو او ماشومانو لپاره چې په خطر کې دي، خورا اړین روغتیایی خدمات او ځانګړی ملاتړ چمتو شي."

نور ولولئ

1 of 5

کیسه

12 May 2025

د رواني روغتیا کیسې: د رغیدو اراده

کابل، افغانستان – په افغانستان کې کلونو جګړو او اقتصادي ستونزو د خلکو رواني روغتیا سخته زیانمنه کړې ده، چې له امله یې ډېر کسان له خپګان، اضطراب، له زیان یا پېښې وروسته فشار، او نورو رواني ناروغیو سره مخامخ دي. د دې ستونزې د اواري لپاره، د روغتیا نړیوال سازمان (WHO) د اروپایي ټولنې (EU) په ملاتړ هغو کسانو ته د رواني روغتیا او ټولنیز ملاتړ پروګرامونه وړاندې کوي، چې تر ټولو زیات ورته اړتیا لري. له روغتونونو او ټولنیزو مرکزونو څخه، روزل شوي روغتیایي کارکوونکي زرګونو کسانو ته مشورې، ډله‌ایز درملنه، او د فشار کمولو غونډې وړاندې کوي. د ښځو، ماشومانو، زړو، او معلولینو په ګډون د زیانمنو ډلو لپاره ځانګړي څانګې جوړې شوي دي ترڅو ورته د ځانګړي پاملرنې خدمتونه وړاندې شي. له دې هڅو سره سره، د افغانستان د ۳۴ ولایتي روغتونونو ډیری برخه لاهم د رواني روغتیا ځانګړي خدمات نلري. د دې تشې د ډکولو لپاره، د روغتیا نړیوال سازمان یو ازمایښتي نوښت پیل کړ چې په ټاکل شویو روغتونونو کې د حاد رواني روغتیا څانګې مدغم کړي. په بامیان، بدخشان، فراه، او نیمروز ولایتونو کې اته بستریزې څانګې او د کندهار په عینو مینه روغتون کې ۲۰ بستریزه څانګه کې جوړه شوه. دغه څانګې، له رواني روغتیا او ټولنیز ملاتړ (MHPSS) کلینیکونو سره یوځای، هغو کسانو ته مهم خدمتونه وړاندې کوي، چې مخکې له دې یې رواني روغتیا خدمتونو ته لاسرسی نه درلود. د اروپايي ټولنې له مالي ملاتړ څخه په مننې، دغه مرکزونه یوازې د ناروغیو د نښو نښانو درملنه نه کوي، بلکې افرادو سره د ژوند بیا جوړونې، له خپلو عزیزانو سره د اړیکو رغولو، او د موخې او عزت احساس بېرته ترلاسه کولو کې مرسته کوي. د دغو خدمتونو دوام او پراخېدل اړین دي، ترڅو ډاډ ترلاسه شي، چې لا ډېر افغانان هغو روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی ولري چې دوی یې مستحق دي. مهدیه، لعل، او هما هغه کسان دي چې پر ژوند یې یاد پروګرام له اغیزه کړې. مهدیه، چې خپل ورور یې له لاسه ورکړی، د څو میاشتو درملنې او د ملګرو ملاتړ له لارې د خپل ژوند د بیا جوړولو ځواک وموند. لعل، چې د جګړې له امله یې کور له لاسه ورکړی، د ټولنیزو مشورو له لارې د ثبات او هدف احساس بېرته ترلاسه کړ. هما، چې له اضطراب سره مخ وه، د ډله‌ایزو غونډو له لارې د مقابلې لارې چارې زده کړې او له ژوند سره یې بېرته اړیکې رغولې. د دې خلکو کیسې ښیې چې څه ډول هدفمند ملاتړ کولی شي د ژوند تر ټولو سختو ننګونو کې له خلکو سره د درملنې، بیا رغونې او امید موندلو کې مرسته وکړي. په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان استازي او د ماموریت مشر ډاکټر اډوین سینیزا سلواډو وویل " دا کیسې په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان د رواني روغتیا او ټولنیز ملاتړ (MHPSS) پروژې د ژوند بدلونکي اغیزې څرګندوي کوي." نوموړي زیاته کړه "اوس مهال، د روغتیا نړیوال سازمان توانېدلی چې د له رواني روغتیا او ټولنیز ملاتړ (MHPSS) ۵ څانګې، دواړه داخل د بستر او له بستره بهر خدمتونه مدغم کړي، او دغه خدمتونه د ۲۰۲۵ تر نوامبر میاشت پورې وساتي. خو د دې حیاتي خدمتونو راتلونکی نا څرګند دی، د بیلګې په ډول د دې امکان چې دا خدمتونه پاتې ۲۷ ولایتي روغتونونو ته پراخ شي، چې ډېری یې د روغتیایي بیړني غبرګون (HER) پروژې تر سیوري لاندې کار کوي."* مهدیه خپل ژوند بېرته منظموي کله چې مهدیې خپل ورور له لاسه ورکړ، د خواشینۍ او انزوا احساس یې زیات شو. ورځني کارونه پرې سخت شول، خپل دوستان او کار یې پریښود. د ۲۰۲۴ د ډسمبر په ۱۹، مهدیه د بدخشان ولایتي روغتون ته راغله. د درې اونیو لپاره یې د درملنې په موخه په هغو غونډو کې یې برخه واخیسته چې له هغې سره یې د هغې د ژوند په بیرته منظمولو کې مرسته وکړه. " په بدخشان روغتون کې د درملنې په پروګرام له ګډون کولو وړاندې ما په بشپړ ډول د ورکتیا احساس کاوه" مهدیه وايي. "ګام په ګام د درملنې غونډو ما ته د خپل ځان په بیا موندلو کې مرسته وکړه. ما زده کړل چې څنګه خپل ذهن آرام کړم او له نورو سره اړیکې ولرم. ما دا کار د روغتون د مهربان روغتیایي کارکوونکو له ملاتړ پرته نشو ترسره کولای." له ژور خپګان سره د مبارزې هوډ او روحیه د درې کلونو لپاره لعل له خپل ژوند څخه مایوسه و. هغه هڅه وکړه چې په بېلابېلو ښارونو کې مرسته ومومي، خو هره هڅه یې ناکامه پای ته رسېده. د ۲۰۲۴ کال د جون په ۱۷مه، لعل د زرنج ولایتي روغتون ته ولاړ، په داسې حال کې چې احساس یې کاوه بل چیرته د تګ ځای نه لري. د روغتون کارکوونکو تشخیص کړ چې هغه ژور خپګان لري. د دې پر ځای چې لعل ته یوازې دوا ورکړي، د روغتون کارکوونکو هغه ته یې د مشورتي غونډو او هدفمند درملنې ګډ بشپړ پلان جوړ کړ. لعل د هرې غونډې وروسته کوچني مثبت بدلونونه احساس کړل. "ما بالاخره ښه خوب کول پیل کړل، او له نورو سره ازاد او راحت شوم،" هغه وايي. "د درملنې پروګرام ما ته فرصت راکړ، د هغو کسانو خبرې واورم چې له ورته ستونزو سره مخ وو." د هما لپاره نوی پیل ۳۲ کلنې هما احساس کاوه چې ژوند یې له لاسه وځي. هغه له ژور خپګان سره مخ وه، او فکر یې کاوه چې باید تسلیم شي. د ۲۰۲۴ کال په ډسمبر میاشت کې هما د بامیانو ولایتي روغتون ته لاړه. ډاکټرانو تر معاینې وروسته تشخیص کړه چې نوموړې ژور خپګان لري. هما وايي چې هره منظمه غونډه یې د درملنې لپاره کوچنی قدم و. "له داسې کس سره خبرې کول چې زما درد یې احساسوه، زما لپاره لوی توپیر رامنځته کړ" هغه وايي. " د لومړي ځل لپارما احساس کاوه چې یو څوک واقعاً زما خبرې اوري او زما ویره او اندیښنې شریکوي."

نور ولولئ

1 of 5

کیسه

13 March 2024

پر افغان میرمنو پانګونه تر بل هر وخت خورا اړینه

د افغانستان خلک په دې وروستیو کلونو کې په فوق العاده ډول له خورا ستونزمن حالت سره مخ شوي. له طبیعي ناورینونو او د اقلیم بدلون له اغېزو سره ملې د لسیزو جګړې سخت کړاو رامنځ ته کړی – په ځانګړي ډول د ښځو لپاره چې حقونه یې په پراخه کچه سلب شوي دي. د ملګرو ملتونو د میشت همغږي کوونکي په توګه او په ساحه کې د ملګرو ملتونو د ټیم په استازیتوب په افغانستان کې د میرمنو لپاره د پانګونو پر غښتلي کولو د خپل تمرکز د ساتلو ژمنه يو ځل بیا تازه کوم. په افغانستان کې د یوه واحد په څېر د خدمتونو وړاندې کول: ځانګړی وجهي صندوقد ۲۰۲۱ کال په اکتوبر کې، ملګرو ملتونو د افغانستان لپاره ځانګړی وجهي صندوق (STFA) رامنځ ته کړ. د میشت همغږي کوونکي په مشرتابه د دغه وجهي صندوق موخه په ټول هیواد کې د بیړنیو انساني اړتیاوو تامینول دي، په داسې حال کې د روانو بشري هڅو بشپړوونکی ګڼل کېږي. د منابعو په راغونډولو سره، دغه صندوق په مستقیم ډول تر ټولو زیات د زیانمنیدونکو افغانانو لاس نیوی کوي او په فعال ډول د ښځو د حقونو دفاع کوي. یاد وجهي صندوق له تاسیس راهیسې د سازمان ترمنځ د ګډ عمل یوه غښتلې وسیله ګڼل کېږي. دغه صندوق د ملګرو ملتونو د ۱۷ بیلابیلو ادارو، وجهي صندوقونو او پروګرامونو مختلف ځواکونه سره یو ځای کوي چې موږ ته په همغږي ډول د کار کولو زمینه برابروي. وجهي صندوق له اړینو خدمتونو نیولې تر معیشتونو او د خطر تر مدیریت پورې جامع ځایي حل لارې لا زیاتوي. دغه صندوق د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو د ستراتیژیک چوکاټ ۲۰۲۳-۲۰۲۵ سره سم د پروګرامونو ملاتړ کوي، چې موخه یې د خلکو په ژوندانه کې د حقیقي توپیر رامنځ ته کول دي. د میشت همغږي کوونکی په توګه، زما دفتر او زه د دغې توحید شوې هڅې پر مخ وړلو کې خورا مهم رول لوبوو، چې د هغه ګډ پلان پر بنسټ ده چې په ستراتیژيک چوکاټ کې په ګوته شوی دی. د افغانستان د بشري مرستو له وجهي صندوق سره یو ځای د بشري مرستو د همغږي کوونکي په توګه زما په رول کې، موږ خپلې سرچینې سره راغونډوو چې د خورا اړمنو افغانانو لاس نیوی وکړو، د نا اړین تکرار مخه ونیسو او خپل اغیز تر ټولو لوړې کچې ته ورسوو. زموږ تګلاره داسې طرحه شوې چې په افغانستان کې په دوامدار ډول له بدلیدونکي وضعیت سره انعطاف منونکې او برابره وي. پر ښځو او نجونو تمرکزپه افغانستان کې د ملګرو ملتونو ټیم دغه وجهي صندوق د یوې داسې تګلارې په خپلولو سره کومه چې ښځې د د مثبت بدلون د استازو په څېر غښتلې کوي پیچلو موضوعګانو، په دقیق ډول په هیوادونو کې د ښځو او انجونو لپاره سختو محدودیتونو ته د رسیدګۍ په پار کاروي. جنسیتي برابرښت زموږ د کار په مرکزیت کې ځای لري. له هغو نا اټکل شویو ننګونو سره چې افغان ښځې او نجونې ورسره مخ دي، موږ "د ښځو له خوا، د ښځو لپاره" تګلار تعقیبوو – چې د ښځو په مشرۍ نوښتونه لومړیتوب بندي کوي او هغوي ته د بریا او ودې لارې چارې برابروي. له ۲۰۲۱ کال راهیسې، دغه وجهي صندوق په ټول افغانستان کې له ۱.۶۷ میلیونو زیاتو ښځو سره مرسته کړې. د مثال په ډول، نوموړي وجهي صندوق له ۹۰ څخه د زیاتو د کورنۍ روغتیایي خونو – د ټولنیزو روغتیایي مرکزونو د رامنځ ته کیدو لپاره زمینه برابره کړې چې پر ځایي قابله ګانو سمبال دي او یادې قابلې د زېږون، رواني او ماشومانو د روغتیا په برخو کې اړین خدمتونه وړاندې کوي. دغو خدمتونو ته لاس رسی ښځو ته پر خپلې روغتیا، د هغوي پر ژوند او د هغوي پر راتلونکې لا زیات کنترول برابروي.
تر روغتیا ها خوا، وجهي صندوق د زده کړو په برخه کې هم مرسته کوي. د افغانستان د ښځینه د لیک لوست کچه په اندېښمنوونکي ډول ۲۳ سلنه ده – چې په کلیوالي سیمو کې تر دې هم ښکته ده. له دې سره د مبارزې په پار، وجهي صندوق هغه ځایي پروګرامونه توانمند کوي کوم چې د لیک لوست زده کړې، حرفه/مسلک او د عاید رامنځ ته کوونکي مختلف مهارتونه تدریسوي. دغه نوښتونه فرصتونه زیږوي، روغتیا ښه کوي او په ټولنه کې د خطرونو په مدیریت کې مرسته کوي. څرنګه چې د ښځو لپاره اقتصادي خپلواکي خورا مهمه ده، وجهي صندوق د ښځو په ملکیت کوچني او د منځنۍ کچې تشبثات په نښه کوي. پانګې، مهارتونو، بازارونو ته د لاس رسي په درلودلو سره ښځینه سوداګرې وده کولی شي. سره له دې چې د استخدام فرصتونه محدود شوي، د ښځو په مشرۍ کارو بارونه د کورنیو د اړتیاوو په تامینولو او د عمومي اقتصاد په پیاوړي کولو کې مرسته کوي. د یادونې وړ ده چې د وجهي صندوق له خوا د کوچنۍ او منځنۍ کچې له ۷۰ سلنې زیات مرسته شوي تشبثات په ښځو پورې اړه لري، چې د مستقیمې پانګونې د اغیز ثبوت ګڼل کېږي. دا له ۳۲۰۰ د زیاتو تشبثاتو ښودنه کوي چې د بقاء لپاره یا د عملیاتو د پراخولو او د ښځو په ګډون په خپلو ټولنو کې د زیاتو خلکو د ګمارلو جوګه وو. د نورې نړۍ په څېر، طبیعي ناورینونو افغانستان په سخت ډول اغیزمن کړی، چې په نامتناسب ډول ښځې اغېزمنوي. وجهي صندوق د اقلیم-مقاومو زیربناوو لکه د اوبو سیستمونو، روغتیايي مرکزونو او سرپناوو سره مرسته کوي، چې هلته ښځې د پرېکړې کولو په سر کې ځای لري څو ډاډ ترلاسه شي چې د هغوي اړتیاوو ته لومړیتوب ورکړل شوی.د دروازو پرانیستل، پر ننګونو برلاسي کېدلپه افغانستان کې د ملګرو ملتونو کار له ننګونو سره مل دی، په ځانګړي ډول له هغو محدودیتونو سره چې په ځایي او نړیوالو نا دولتي ادارو کې د ښځو نقشونه اغیزمنوي. خو موږ پر خپلو ژمنو ولاړ یو. کله چې موږ خپلې کړنلارې خپلوو، موږ د نه تبعیض او د خپل هیواد په پرمختګ کې د ښځو د هدفمنې ښکیلتیا پر اساسي اصولو معامله نه کوو. د ښځو په مشرۍ سازمانونه لکه نا دولتي ادارې، د کوچنۍ او منځنۍ کچې تشبثات او داسې نور د ښځو او نجونو د ګډون، مشرتابه او اړین خدمتونه په تېره بیا د افغانستان په څېر شرایطو کې، خورا مهم دي. نو له دې امله په ۲۰۲۴-۲۰۲۵ کې د وجهي صندوق لپاره اصلي لومړیتوب د دغو سازمانونو د ملاتړ له لارې د ښځو په ځواکمنتیا کې لا زیاته پانګونه ده. زموږ په تمرکز کې د داخلي بېځایه شویو وګړو او بېرته راستنېدونکو لپاره اوږد مهاله حل لارې او د افغانستان په لویدیځ کې د زلزله ځپلو لپاره مرسته شامل دي. پایداره پرمختیایي موخو لپاره زموږ ژمنتیا ثابته ده، په ځانګړي ډول د دې په یادولو سره چې پر ښځو او نجونو پانګونه په ټولو اهدافو کې د لاسته راوړنو په لوړولو کې چټکوونکی رول لوبوي. ځانګړي وجهي صندوق په ډاګه کوي چې څرنګه د میشت همغږي کوونکي دفتر بیړنیو او اوږد مهالو اړتیاوو ته رسیدګي کوي په داسې حال کې چې د سولې جوړونې د هڅو ملاتړ کوي. دا دواړه بیړنۍ مرسته او هغه اوږدمهاله حل لارې وړاندې کوي چې پخپله د ټولنو له خوا په ګوته شوي. سره له دې چې پرمختګ شوی، موږ باید پر ښځو پانګونې زیاتې کړو، څرنګه چې له بده مرغه د مرستندویانو ملاتړ راکمیدونکی جریان په ډاګه کوي. زه هره ورځ د افغانانو له زړورتیا الهام اخلم، په تېره بیا له هغو ښځو چې د یوې ښې راتلونکې لپاره نه ستړي کیدونکې مبارزه کوي. ملګري ملتونه پر خپلې دې ژمنې ولاړ دي څو ډاډ رامنځته کړي چې افغان ښځې او نجونې کولی شي په بشپړ ډول خپل حقونه ترلاسه کړي. نړۍ باید له دوی سره ودریږي.دغه بلاګ د ملګرو ملتونو د ځانګړي استازې د مرستیال، په افغانستان کې د میشت همغږي کوونکي او د بشري مرستو د همغږي کوونکي ښاغلي انډریکا راتوات له خوا لیکل شوی

نور ولولئ

1 of 5

د ټولو کتل

خبرنامه

08 September 2025

دا تازه را رسېدلې محموله چې په دوبۍ کې د روغتیا نړیوال سازمان د نړیوالو بېړنیو حالاتو لوژستیک مرکز له لارې تنظیم شوې، د ټروما او بیړنیو جراحي کڅوړې، د بیړنیو روغتیايي غبرګون ګډې کڅوړې، د غیر ساري ناروغیو طبي کڅوړې او اړین درمل لري. دا توکي به د روانو اړتیاوو ارزونو وروسته په سختو ځپلو سیمو کې روغتیایی تاسیساتو او ګرځنده روغتیایی ټیمونو ته واستول شي. دا به ډاکټرانو او نرسانو ته وړتیا ورکړي چې بیړنۍ درملنه چمتو کړي، بیړني جراحي ترسره کړي او د ناروغۍ د خپریدو مخه ونیسي.زلزلې د کونړ، ننګرهار او لغمان ولایتونو په اوږدو کې پراخې ویجاړۍ رامنځته کړې، له ۲۲۰۰ څخه زیات کسان یې وژلي، ۳۶۰۰ یې ټپیان کړي، او نږدې ۶۸۰۰ کورونه یې له منځه وړي. لسګونه زره کورنۍ لا هم بې ځایه دي، ۲۰ روغتیايي مرکزونه زیانمن شوي، او راجع کوونکي روغتونونه لا هم له سلګونو ټپي ناروغانو سره مبارزه کوي. په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان استازي ، ډاکتر اډوین سینیزا سالواډور وویل: “د دې زلزلې له امله رامنځته شوې مرګ‌ژوبله او کړاوونه خورا ستر دي. دا اضافي طبي توکي د هغو کورنیو لپاره ژوند ژغورنکي دي چې هر څه یې له لاسه ورکړي، او د هغو روغتیايي کارکوونکو لپاره چې له ستونزو سره سره، لا هم نه ستړې کېدونکې هڅې کوي هیله بخښونکي دي. هره ورځ د ژوند ژغورلو لپاره مهمه ده، او په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان به له خپلو روغتیايي کاري شریکانو سره اوږه په اوږه کار وکړي، څو ډاډ ترلاسه شي چې اغېزمنو ټولنو ته اړین خدمات ورسېږي.”په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان د پېښې له لومړیو ساعتونو راهیسې په سیمه کېې فعاله شتون لري، ګرځنده روغتیايي ټیمونه، رواني ټولنیز ملاتړ، او د ناروغیو د څار سیستمونه یا سرویلانس یې ځای پر ځای کړي دي. دا نوي طبي توکي د دغو هڅو ملاتړ کوي او ډاډ ورکوي چې اړین روغتیايي خدمات د خلکو لپاره، په داسې وخت کې چې هغوی ورته تر ټولو ډېره اړتیا لري، دوام ومومي.د روغتیا نړیوال سازمان بیړني عملیات، د افغانستان بشري مرستندویه صندوق (AHF)، د اروپايي اتحادیې بشري مرستې، او نور په ګډون د تمویلونکو سخاوتمندانه ملاتړ له لارې ممکن شوي دي. د دوامدارو مرستو شتون به اړمنو کسانو ته د ژوند ژغورونکو خدمتونو د پراختیا او دوام لپاره حیاتي وي.

نور ولولئ

1 of 5

خبرنامه

25 August 2025

له دې مرستې څخه، ۴.۹۸ میلیونه ډالره ځانګړې شوې بودیجه چې د CERF له خوا د کم تمویل شویو بیړنیو حالاتو پروګرام له لارې ورکړل شوې، د روغتیا نړیوال سازمان ته دا زمینه برابروي چې په ۱۳ ولایتونو کې ۴۲ لومړني روغتیايي مرکزونه (PHCs) فعال کړي، ۱۵ د څارنې ملاتړ ډلې یا سرویلانس ټیمونه (SSTs) ځای پر ځای کړي، او ۲۴۹ لومړني روغتیايي کټونه برابر او روغتیايي مرکزونو ته یې ورسوي. همداراز، د AHF له خوا ورکړل شوې ۱.۳۹ میلیونه ډالرو مرسته به ۶ فرعي روغتیايي مرکزونه، ۱۰ د څارنې ملاتړ ډلې یا سرویلانس ټیمونه ( SSTs)، او ۱۳ داخل بستر د تغذیې درملنې مرکزونه تمویل کړي، ترڅو په ۴ ولایتونو کې د شدیدې حادې خوارځواکۍ (SAM) له امله رنځېدونکو ماشومانو ته چې تر ټولو زیاته اړتیا ورته لري، ژوند ژغورونکي خدمات وړاندې شي. د CERF او AHF دا مرستې په داسې وخت کې ترسره کیږي چې د افغانستان روغتیايي سیستم له سخت فشار سره مخ دی، او نږدې له هرو درې کسانو څخه یو تن آن تر ټولو ابتدایي روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی نه لري.په افغانستان کې د روغتیا نړیوا سازمان استازي ډاکټر اډوین سینیزا سلواډور د دغه ملاتړ په اړه وویل: “د روغتیا نړیوال سازمان د CERF او AHF له خوا د ورکړل شوې مرستې هرکلی کوي، چې له امله به یې د مخنیوي وړ مړینو مخنیوی وشي، د ناروغیو د خپرېدو پر وړاندې به زموږ د غبرګون وړتیا پیاوړې شي، او هغو زیان‌منونکو ټولنو ته به لاسرسی ومومو چې له لوړ خطر سره مخ دي، په ځانګړي ډول ښځې او ماشومان چې له اقتصادي او چاپېریالي کړکیچونو، جبري ستنېدنو او بې‌ځایه کېدو اغېزمن شوي دي. دا مرستې په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان ته دا توان ورکوي چې خپل خدمات پراخ کړي او ډېرو خلکو ته په ډېرو سیمو کې خدمتونه ورسوي.”ټاکل شوې چې دا ګډې پروژې به له ۷۴۷ زرو څخه زیاتو خلکو ته مستقیمه ګټه ورسوي، او د ناروغیو د خپرېدو د کنټرول د تدابیرو د ښه‌والي له لارې به ۲.۴ میلیونه نور وګړي په غیر مستقیمه توګه ترې ګټه ترلاسه کړي.په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (اوچا) مرستیالې مشرې کاترین کیري پدې اړه وویل: “د WHO فعالیتونه په افغانستان کې خورا مهم دي، چیرې چې CERF او AHF دواړو د دې ادارې د ژوند ژغورونکو مداخلو د پراخوالي زمینه برابره کړې. دا مهمې مرستې په داسې وخت کې ترسره کیږي چې بې‌ساري شمېر افغانان له ایران او پاکستان څخه بېرته راستنېږي، او د هېواد پراخې سیمې د سختې وچکالۍ له ګواښ سره مخ دي.”د CERF او AHF له خوا تمویل شوې پروژې به د افغانستان روغتیايي سیستم پیاوړی کړي، د زیان‌منونکو ټولنو لپاره به لومړني روغتیايي خدمتونه برابر کړي، د خوارځواکۍ له امله د رنځېدونکو ماشومانو لپاره به پر وخت درملنه یقیني کړي، او د ناروغیو د څارنې او خپرېدو پر وړاندې د غبرګون وړتیا به ښه کړي. دا مهم خدمتونه د ناروغیو د مخنیوي او د خلکو د ژوند ژغورلو لپاره دي، په ځانګړي ډول هغو ټولنو کې چې روغتیايي خدمتونو ته لاسرسی ډېر ستونزمن یا لرې وي.

نور ولولئ

1 of 5

خبرنامه

05 August 2025

دا تمویل د اروپايي اتحادیې او د روغتیا نړیوال سازمان د روانې همکارۍ یوه برخه ده، چې له امله یې افغانستان په پنځو سیمه‌ییزو انتاني روغتونونو کې د ۵۴ سلنه ښځینو په ګډون شاوخوا ۲۴۰۰۰۰ تنو خارج بستر ناروغانو ته مشورې ورکړل شوي، د ۵۴ سلنه ښځینو په ګډون له ۲۰۰۰۰ څخه زیاتو ناروغانو ته د داخل بستر خدمتونه وړاندې شوي، او ۵۲ سلنه ښځینو په ګډون له ۲۳۸۰ څخه زیاتو د جدي پاملرنې ناروغانو درملنه شوې ده. سربیره پردې، له ۲۸ زرو زیات له پنځو کلونو څخه کم عمر لرونکي ماشومان چې له شدیدې حاد خوارځواکۍ سره مخ ول د تغذیې په ۴۰ داخل بستر ځانګړو څانګو کې عاجله ژوند ژغورونکې پاملرنه ترلاسه کړې.دا اضافي مالي مرسته به د روغتیا نړیوال سازمان ته اجازه ورکړي چې د هیواد په کچه د ۲۸ عامه لابراتوارونو سره د دوامداره ملاتړ له لارې د تشخیص ظرفیت نور هم پیاوړی کړي، د ناروغیو سرویلانس او پر وخت موندلو سیسټمونه ښه کړي، او په ۶ سیمه ایزو مدغم شوو روغتونونو کې د ساري ناروغیو د ښه مدیریت ملاتړ وکړي. دا به د انتاناتو د مخنیوي او کنټرول کړنې هم پیاوړې کړي او له پیچلتیاوو سره مل خوارځواکو ماشومانو لپاره به په ۴۳ معالجوي تغذیي واحدونو کې د داخل بستر درملنه پراخه کړي. په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان استازي ډاکټر اډوین سینیزا سلواډور د خوست ولایت په متون ښار کې د عامې روغتیا ولایتي لابراتوار کې د اضافي مرستې د هرکلي په مراسمو کې وویل: "د اروپايي ټولنې دا ملاتړ په خورا مهم وخت کې ترسره شو." نوموړي زیاته کړه: "د افغانستان په بېلابېلو برخو کې لا هم ډېرې کورنۍ له ابتدايي پاملرنې بې برخې دي، په ځانګړې توګه د بیړنیو حالاتو پر مهال. له دې نوې مرستې سره، موږ کولی شو له خلکو سره خپل دوامداره ملاتړ ته دوام ورکړو، ډیرو خلکو ته ورسیږو، د ناروغیو خپریدو ته چټک ځواب ووایو او د روغتیایي کارمندانو ملاتړ وکړو چې هره ورځ ژوند ژغوري. دا یوازې مرسته نه ده، دا د ټولنو سره نږدې پاتې کېدل او د یو داسې روغتیايي سیسټم په جوړولو کې مرسته ده چې خلک پرې باور وکړي."د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې شارژدافیرې میرمن ویرونیکا بوسکوویچ پوهر زیاته کړه: "د روغتیا نړیوال سازمان سره د دې همکارۍ له لارې، موږ غواړو د ناروغیو د خپریدو او روغتیایي بیړنیو حالتونو د مخنیوي، کشف او ځواب ویلو لپاره د افغانستان وړتیاوې پیاوړې کړو. د مهاجرینو د راتګ د دوامداره زیاتوالي او د دې نه منل کیدونکي حقیقت سره چې ویروسونه هیڅ پولې نه لري، په افغانستان کې یو پیاوړی او ډیر اغیزمن روغتیایي امنیتي سیسټم د پولې هاخوا د خپریدو خطر کمولو او د خلکو روغتیا ساتنې لپاره یوه مهمه پانګونه ده."نوی تمویل به د روغتیا کاري ځواک ظرفیت لوړولو، په ملي روغتیا سیسټم کې د کلیدي دندو مدغم کولو او د وخت په تیریدو سره په بهرني ملاتړ باندې د تکیه کمولو له لارې د ملاتړ شوي ساري ناروغیو روغتونونو او تشخیصي لابراتوارونو تدریجي لیږد کې هم مرسته وکړي.د روغتیا نړیوال سازمان او اروپايي ټولنې پیاوړې همکاري به د دوی ګډ اهداف نور هم پیاوړي کړي ترڅو ډاډ ترلاسه کړي چې مهم روغتیایی خدمتونه شتون لري او اغیزمن دي، په ځانګړي توګه د بحران پر مهال، ددې ترڅنګ د افغانستان د خلکو لپاره یو دوامدار، د هېواد له خوا رهبري کېدونکی روغتیايي سیستم جوړ شي.

نور ولولئ

1 of 5

خبرنامه

04 August 2025

افغانستان: د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان او بریتانیا د کلیو د پیاوړتیا او خوړو د خوندیتوب لپاره د ۱۰ میلیونه پونډه په ارزښت نوې پروژه عملي کوي

روم/کابل: د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان د بریتانیا دولت سره په ګډه د خوړو خوندیتوب او کلیوالې معیشتونو ښه کولو او اقلیمي او اقتصادي ناورینونو پر وړاندې د افغانانو د پیاوړتیا په موخه، د ۱۰ میلیونه پونډه (شاوخوا ۱۳.۴ میلیونه امریکايي ډالره) په ارزښت نوې پروژه عملي کوي. د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان د کرنیزو معیشتونو د پیاوړتیا (ReAL) دا پروژه به په راتلونکو ۱۰ میاشتو کې د افغانستان د ۸ زونونو په ۱۵ ولایتونو کې له ۱۵۱ زره څخه زیاتو کسانو (۲۱ زره ۵۷۲ کورنۍ) سره مرسته وکړي. دا پروژه به کوچنیو بزګرانو، مالدارانو او هغو کارګرو ته لومړیتوب ورکړي چې ځمکې نه لري او ځانګړې پاملرنه به یې کونډو او هغو کورنیو ته وي، چې ښځي یې سرپرستي کوي. یاده پروژه د بریتانیا پهمالي ملاتړ عملي کېږي او د دغه هیواد " په افغان ټولنو کې د کرنې او معیشتونو د پیاوړتیا او عادلانه بیا رغونې د ودي پروګرام"(PREVALE) یوه برخه ده.دا پروژه به له پیل سره سم په لومړي کال کېله هغو کورنیو سره مرسته وکړي چې پر کرنه بوختې دي څو د غنمو او لبنیاتو تولیدات يې زیات شي. همدا ډول، محلي د اوبولګولو سیسټمونه به ورغول شي، لوړ کیفیت تخمونو ته به د بزګرانو لاس رسی پراخ شي او د واکسینونو او ټولنیزو روغتیايي خدمتونو له لارې به د څارویو ساتنه وشي.په دې پروژه کې به ښځې مهمه ونډه ولري او له کونډو او هغو کورنیو سره به ځانګړې مرسته وشي چې ښځې یې سرپرستي کوي. په دغه مرسته کې به د چرګانو ساتنې کڅوړې، د څارویو ساتنې اړوند روزنې او د لبنیاتو بازارونو ته د لاس‌رسي فرصتونه شاملې وي. د دې مرستې موخه دا ده چې د ښځو او ماشومانو تغذیه ښه شي او د عوایدو ترلاسه کولو فرصتونه زیات شي.په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان استازی ریچارډ ټرینچارډ وايي "موږ د بریتانیا له دې ارزښتمن، پر وخت او ستراتیژیک ملاتړ څخه ډېره مننه کوو" ښاغلی ټرېنچارډ زیاتوي: "د افغانستان بزګران پیاوړي دي خو پرله‌پسې اقلیمي او اقتصادي ناورینونه دا پیاوړتیا له منځه وړي. دا پروژه یوازې یو پیل دی، خو داسې لارې به هوارې کړي چې بزګران وکولای شي په بدلېدونکو حالاتو کې ځواکمن پاتي شي؛ چې پایله به یې ښه تولید، ښه تغذیه، ښه چاپېریال او ښه ژوند وي. موږ د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان کې دې ته «د غوره‌والي څلور بنسټونه» وایو. دا لنډمهاله پانګونه به، په داسې یو هېواد کې چې د زیاترو خلکو ژوند يې له کرنې سره تړلی دی، واقعي اغېزي ولري."کرنه د افغانستان د تاریخ، کلتور، معیشتونو او د خوړو خوندیتوب بنسټیزه ستنه پاتې شوې ده. د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمانله ۲۰۲۲ څخه تر ۲۰۲۴کال پورې، له ۳۰ میلیونه او ۳۰۰ زره څخه زیاتو افغانانو ته بېړنۍ مرستې رسولي دي او د کرنیزو فعالیتونو له لارې یې ملاتړ کړی دی. دا هڅوپه دې هېواد کې د خوړو د شدیدې ناامنۍ په مهارولو کې مرسته کړې ده او په تېرو څلورو کلونو کې یې د هغو کسانو شمېر نږدې نیمايي ته راکم کړی، چې د خوړو له شدیدې ناامنۍ سره مخ دي. د کرنیزو معیشتونو د پیاوړتیا پروژه دا پرمختګونه لا زیاتوي. دا پروژه د خلکو د عاید زیاتولو پر فعالیتونو پانګونه کوي، بازارونو ته لاسرسی ښه کوي، له ټولنو سره د اقلیمي خطرونو په ښه مدیریت کې مرسته کوي او د وخت په تېرېدو سره د بشري اړتیاوو کمولو ته لاره هواروي. یاده پروژه له ځمکې څخه په اغېزمنه توګه د استفادې، د طبیعي پېښو د خطر کمولو او کورنیو د تغذیې د ښه‌والي په برخه کې د افغانستان د زیاتو زیان‌منو شویو ټولنو لپاره د بیا رغونې، د خوړو په برخه کې پر ځان بسیاینې او اوږدمهالېپیاوړتیا په برخه کې پر وخت او ارزښتناکه پانګونه ده.د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان د کرنیزو معیشتونو د پیاوړتیا پروژه به " په افغان ټولنو کې د کرنې او معیشتونو د پیاوړتیا او عادلانه بیا رغونې د ودي پروګرام" په ملاتړ له هغې پروژې سره هم مهاله تطبیق شي چې د افغان‌اېډ مؤسسې په مشرۍ د افغانستان د پیاوړتیا کانسرټیوم (ARC) لخوا عملي کېږي. د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان او د افغانستان د پیاوړتیا کانسرټیوم به د بریتانیا دولت په ملاتړ د خوړو ناامنۍ د کمولو په موخه، په ګډه د اقلیمي بدلونونو پر وړاندې د زغم او دوامداره کرنیز پرمختګ د کړنلارو د عملي کولو لپاره خپل شواهد زیات کړي او خپلې تجربې به یو له بله سره شریکې کړي.په کرنیزه برخه کې مرستې یوه له اقتصادي او اغېزمنو لارو څخه ده چې د زیاترو هغو افغان نارینه‌وو، ښځو او ماشومانو لپاره چې خوړو د سختي ناامنۍ او خوارځواکۍ سره مخ دي، واقعي پایلې لري. دا چې افغانستان هم‌مهاله له اقلیمي او اقتصادي ستونزو سره مخ دی، نو د کلیوالي معیشتونو دوامداره ملاتړ حیاتي ارزښت لري، تر څو لاسته راوړنې وساتل شي او په اوږدمهاله او پایښت لرونکو پایلو بدلې شي. اړیکېپه افغانستان کې د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان استازیfao-af@fao.orgfao.org/Afghanistan زموږ پاڼې تعقیب کړئ:ایکس: @FAOAfghanistanفېسبوک: FAO Afghanistanد ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې سازمان د خبرونو او رسنیو څانګه(+39) 06 570 53625
FAO-Newsroom@fao.org

نور ولولئ

1 of 5

خبرنامه

06 May 2025

په کابل کې د اندرا ګاندي د ماشومانو روغتون کې د اکسیجن نوې دستګاه پرانیستل شوه

د اکسیجن نوی دستګاه، چې په ورځ تر ۲۱۰ سلنډرونو پورې د اکسیجن د تولید ظرفیت لري، د روغتون د بیړنۍ خونې (ICU) ۴۵ بسترونو ته په دوامداره توګه د ډاډ وړ اکسیجن چمتو کوي. همداراز یاده دستګاه به د بیړنیو حالتونو پرمهال نږدې روغتیایی تاسیساتو ته د اکسیجن په چمتو کولو کې هم مرسته وکړي.په افغانستان کې د روغتیا نړیوال سازمان استازي او د ماموریت مشر ډاکټر اډوین سینیزا سلواډور وویل: "د اکسیجن دا دستګاه ژوند ژغورونکې ده. دا دستګاه ډاډمنوي چې ناروغان، په ځانګړې توګه ډېر زیان منونکي به، د ژوندي پاتې کیدو او رغیدو لپاره د اړتیا وړ اکسیجن ولري." نوموړي زیاته کړه: "د روغتیا نړیوال سازمان په څانګړې توګه له اروپايي ټولنې سره د پیاوړې ملګرتیا څخه مننه کوي، د یادې ټولنې مالي ملاتړ دا پروژه ممکنه کړه. په ګډه، موږ د یو داسې پیاوړي او ځواکمن افغان روغتیايي سیستم جوړولو ته ژمن یو چې هیڅوک هیر نه شي.".اکسیجن په روغتیایي پاملرنې کې، په ځانګړې توګه د تنفسي ناروغیو د درملنې او د زیان منونکو ډلو لکه نوي زیږیدلي ماشومانو، امیندواره میرمنو او لویانو ته د جدي پاملرنې وړاندې کولو پر مهال اړین دی. په روغتون کې دننه د اکسیجن دستګاه په شتون سره، په مستقیم ډول، له ځنډ پرته او د پایپ له لارې ناروغانو ته د اکسیجن رسول شوني کیږي، چې دا کار د روغتیايي پاملرنې کیفیت ښه کوي. نوې دستګاه د روغتون ټولیز ظرفیت لوړوي. دا دستګاه د اکسیجن پر باندینو عرضه کونکو د روغتون تکیه کموي، چې دا کار د لګښتونو د سپما او د عملیاتي موثریت د ښه والي لامل کیږي. تر ټولو مهمه دا ده چې دا دستګاه به د ژوند ژغورلو، د مخنیوي وړ مرګونو په کنترول او د راتلونکو بیړنیو حالتونو پر مهال د ځواب ویلو لپاره د روغتیايي سیسټم په پیاوړې کولو کې مرسته وکړي.د خوندي او مؤثره کړنو څخه د ډاډ ترلاسه کولو په موخه، د روغتیا نړیوال سازمان به د روغتون ټاکل شویو کارکوونکو ته دوامداره ملاتړ او روزنه ورکړي ترڅو دوی اړین مهارتونه زده کړي، او د اوږدې مودې لپاره د دستګاه چارې ، چې د لږترلږه ساتنې لپاره ډیزاین شوي، پر مخ یوسي.د افغانستان لپاره د اروپايي ټولنې شاژدافیرې ویرونیکا بوسکوویچ پوهار وویل:"د اکسیجن دا دستګاه یوه پیاوړې بیلګه ده چې زموږ ملګرتیا څنګه ژمني په اساسي اغیز بدلوي،". نوموړې زیاته کړه: "د اکسیجن د هر سلنډر په تولید سره یو ژوند ژغورل کیدای شي، یو نوی زیږیدلی ماشوم کولی شي یو څه اسانه ساه واخلي. اروپايي ټولنه له افغانانو سره ولاړه ده، او موږ ویاړو چې د هغو نوښتونو ملاتړ کوو کوم چې ریښتینې، ژوند ژغورونکې پایلې لري خصوصا په هغو ځایونو کې چې ورته ډیره اړتیا وي."د روغتیا نړیوال سازمان د اروپايي ټولنې په مالي ملاتړ، د اندرا ګاندي د ماشومانو روغتون ته ۴ جنراتورونه او د ماشومانو د برونکوسکوپي یو ماشین هم ورکړ. په داسې حال چې په کابل کې ډیری وخت د عامه بریښنا جریان پرې کیږي، دغه جنراتورونه به ناروغانو ته د خدماتو په وړاندې کولو او خوندیتوب کې رغنده رول ولوبوي.نوي جنراتورونه د ژوند ژغورنې سیسټمونو، مهمو طبي وسایلو، او د روغتون اساسي خدماتو لپاره ډېر ارزښت لري په داسې حال کې چې د ماشومانو برونکوسکوپي ماشین به د روغتون وړتیا لوړه کړي، څو د کوچني ناروغانو د تنفسي ستونزو تشخیص او درملنه لا مؤثره کړي، هغوی ته د رغیدو ښه چانس ورکړي. د اکسیجن د دستګاه، د جنراتورونو او ماشومانو برونکوسکوپي ماشین پرانیسته، د افغانستان د روغتیايي خدمتونو په ځانګړي توګه د بیړنې درملنې، د مور او ماشوم روغتیا په برخه کې د پرمختګ لپاره یو مهم ګام دی. دا هڅې د بیړنیو روغتیايي اړتیاوو د اواري، او ټولو ته د پیاوړي او سالمې روغتیايي راتلونکي د جوړولو لپاره د نړیوالې همکارۍ ارزښت په ډاګه کوي. د روغتیا نړیوال سازمان له اروپایي ټولنې سره پر ستراتیژیکې همکارۍ ویاړي، او د یادې ټولنې له سخاوتمندانه ملاتړه چې ددغې پروژې پلي کول یې ممکن کړل مننه کوي. زموږ دوامداره ملګرتیا په ټول افغانستان کې د روغتیايي خدمتونو د ښه والي او او ژوند ژغورلو لپاره تلپاتې اغېز لري.

نور ولولئ

1 of 5

د ټولو کتل